Journalistiek

Onpartijdig, onafhankelijk nieuws, uitsluitend in dienst van het branchebelang.

Verslag Tweede Kamer debat over de wet bewaarplicht

  • Door
  • Arnout Veenman
  • geplaatst op
  • 16 mei 2008 08:05 uur

Verslag Tweede Kamer debat over wet op de bewaarplichtEergisteren behandelde de Tweede Kamer de wet bewaarplicht. Voor ISPam.nl heb ik het debat in de Tweede Kamer bijgewoond. Het was een pittig debat en de parlementariërs waren allemaal goed op de hoogte.

Jan de Wit van de Socialistische Partij (SP) wees er bij de opening van het debat op dat de bewaarplicht een controversieel onderwerp is en dat de Tweede Kamer deze wet helemaal niet heeft gewild. De Tweede Kamer had de vorige minister van justitie de heer Donner zelfs opgedragen om tegen de richtlijn dataretentie te stemmen. Ondanks dat heeft de minister toch voorgestemd in Brussel. Iets dat De Wit hem nog steeds kwalijk neemt. Zodoende is De Wit van mening dat de Tweede Kamer zich nog alles behalve aan de bewaarplicht heeft verbonden.

Verder waren er in het debat verschillende tegenstanders van een lange bewaartermijn. Alexender Pechtold van D66 heeft een amendement ingediend dat de bewaartermijn tot 6 maanden verkort. Dat amendement is ondertussen mede-ondertekend door GroenLinks (GL) en de PvdA en SP hebben ook hun steun aan het amendement toegezegd.

Aan de andere kant staan CDA en VVD die juist voorstander zijn van een zeer lange bewaartermijn. Fred Teeven van de VVD, voorheen Officier van Justitie, had in Trouw gezegd dat hij wel voorstander was van een bewaartermijn “voor altijd”, maar stelde in het debat voorstander te zijn van de maximale termijn van 24 maanden. Dit gold ook voor Coskun Çörüz van het CDA die wegens de proportionaliteit toch voor 18 maanden termijn kiest.

Tussen alle partijen in zat Ed Anker van de ChristenUnie, die een bewaartermijn van 12 maanden wil en daar ook een amendement voor heeft ingediend. Op de vraag wat Anker zijn partij zal adviseren of zijn amendement het niet haalt, of hij dan kiest om het amendement van 6 maanden te steunen of toch kiest voor de 18 maanden van de regering wist Anker nog geen antwoord te geven. In beide gevallen zal zijn partij zich ernstig moeten beraden.

Een ander interessant discussiepunt was of het opslaan van verkeersgegevens ansich een beperking van de persoonlijke levenssfeer betekent of dat daar pas sprake van is zodra de gegevens worden opgevraagd. D66, GL, PvdA, SP en ChristenUnie vinden opslag al een beperking van de persoonlijke levenssfeer en CDA en VVD vinden dat pas bij opvraging.

Alle partijen waren het er over eens dat de bewaarplicht ondermijnt wordt door het feit dat bedrijfs e-mail en e-mail via partijen als Hotmail, Gmail en Yahoo en chatboxen als MSN niet onder de bewaarplicht zullen vallen. Ook het wisselen van SIM-kaart en mobieltjes ondermijnen de bewaarplicht. Çörüz (CDA) wil graag van de minister dat hij daar een oplossing voor gaat zoeken. Volgens Hirsch Ballin valt bedrijfs e-mail inderdaad niet onder de bewaarplicht omdat “het gesloten systemen zijn”, dat zei die echt!

Çörüz liet in het debat doorschemeren dat hij wel voorstander is van een verbod op het wisselen van SIM-kaarten (anonieme prepaid telefoonkaarten) en het liefst ook bedrijfs e-mail en gratis e-mail providers onder de bewaarplicht wil hebben. Om de wittevlekken zoveel mogelijk “dicht te timmeren”. Alexander Pechtold (D66) interrumpeerde Çörüz na deze uitspraak en noemde het CDA “kampioen schijnveiligheid”.

De voorstanders van een korte termijn wezen continue op het feit dat er feitelijk geen onderbouwing is voor een lange bewaartermijn. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk dat de politie veelal juist alleen recente verkeersgegevens nodig heeft en dat er nauwelijks zaken zijn die zouden kunnen profiteren van een lange bewaartermijn. De voorstanders verwezen daarbij voornamelijk naar “cold-cases” en zaken die pas in laat stadium aan het licht komen. Waarop de tegenstanders weer wezen op het feit dat 18 of 24 maanden daarvoor zelfs ook niet voldoende zouden zijn.

Het leek wel of dat de voorstanders van een lange termijn, waaronder ook de beide bewindspersonen, minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin en staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk, de duidelijke argumenten tegen de lange bewaartermijn negeerden, terwijl ze enkel met argumenten als het nut bij cold-cases terug kwamen.

Ook niet onbelangrijk zijn de gegevens die moeten worden opgeslagen. Volgens Hirsch Ballin gaat het expliciet niet om de surfgegevens, dus welke websites je bezocht hebt. Daarbij was er nog wel een flinke discussie over hoe het nou zit met de bijlage bij de wet waarin de gegevens staan die bewaard moeten worden. Volgens de minister hoort deze bijlage bij de wet en is dat dus ook gewoon wet (in formele zin).

Al is het daarbij wel merkwaardig om op te merken dat er twee bewaarplichten zijn, één waarvan de gegevens die moeten worden opgeslagen in de bijlage van de wet staan en de andere wordt bij Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) bepaald. Dat werd helaas niet in het debat besproken en daar bestond ook veel onduidelijkheid over in het debat, waar de te bewaren gegevens nou wel of niet staan. Het is mij nu in ieder geval nog steeds niet duidelijk.

De kosten voor ISP’s door de bewaarplicht zijn niet duidelijk. De parlementariërs concludeerde uit het feit dat de ISP’s niet hebben aangegeven wat de kosten zullen zijn, dat ze dit of niet willen vertellen uit concurrentieoverwegingen of het wel mee valt met de kosten van dataretentie. Staatssecretaris Heemskerk deed er nog een scherpje bovenop door te melden dat de kosten voor opslag per TB de afgelopen jaren met een factor 7 zijn gedaald. De grootste kosten door de bewaarplicht zouden dan ook niet zitten in de opslag van de gegevens maar in de operationele en administratieve zaken er om heen.

ISP’s en telecombedrijven bij wie data wordt opgevraagd krijgt een vergoeding. Het parlement wil dat de minister gaat nadenken aan een staffel, omdat kleine ISP’s die niet zoveel bevraagd worden meer initiële kosten hebben bij maar enkele opvragingen en grote partijen die veel opvragingen krijgen die zouden er zelfs winst op kunnen maken. Gezien de kostenvergoeding respectievelijk 6.50 euro en 13.00 euro zijn voor bepaald soort bevragingen, mag het duidelijk zijn dat dit ook weer compleet onzin is. De kosten voor opsporing komen net als bij aftappen weer voor rekening van de ISP’s en telecombedrijven.

Tweede Kamer voorzitter Gerdi Verbeet gaf aan dat de het wetsvoorstel voor 22 mei moet zijn behandeld, zodat de Eerste Kamer het ook nog voor het reces kan behandelen. Het wetsvoorstel en de amendementen zullen dus volgende week waarschijnlijk al in stemming worden gebracht. Gezien de grote verdeeldheid, vooral op het gebied van de bewaartermijn, gaat het nog spannend worden. Vooral de keuze van de ChristenUnie voor 6 of 18 maanden zou weleens doorslaggevend kunnen zijn en daarbij ook nog de stem van de kleine partijen als SGP en Partij voor de Dieren.

Wat mij wel duidelijk is geworden dat webhosters zo goed als zeker (voor de e-mail) onder de bewaarplicht zullen vallen, zeker na de aanhoudende pleidooien van Çörüz (CDA) om de witte vlekken zoveel mogelijk dicht te timmeren. Ik vraag me af of veel van de kleine webhosters wel aan de bewaarplicht en alle eisen aan de beveiliging daaromheen kunnen voldoen.

Martijn Groenleer, 16 mei 2008 10:53 am

Leuk voorbeeld, waarbij het bij een opsorring mis zou kunnen gaan.

Vooralsnog hoor ik alleen dat de verkeers gegevens moeten worden vastgelegd (wie mailde wie, vanaf waar en hoelaat. Niet wat!, optioneel kunnen we de subject regel vast leggen om enigsinds een clue te kunnen maken uit de data.)

Stel ik mail "iemand", mijn provider logged dat ik "iemand". Echter er gaat iets mis, en ik krijg een undeliverable notification terug.

De politie ziet deze gegevens en wil weten wat "iemand" heeft gedaan. Echter in de logs van zijn provider duikt helemaal niet op dat ik "iemand" heb gemaild.

Mag ik nu concluderen dat de provider van "iemand" log items heeft verwijderd? Het lijkt mij dat dit eveneens zeer moeilijk wordt voor justitie/politie om hier bewijs uit te verzamelen.

We vragen TNT Post toch ook niet om bij te houden aan wie we post versturen? Moet je voorstellen dat we de traditionele post bedrijven (TNT, StadsPost, Sandd etc) gaan dwingen om bij te houden wie aan wie post heeft verstuurd. En waar vandaan.

Ik denk dat Nederland dan echt op zijn achterste poten staat.

gerwin, 16 mei 2008 11:17 am

Jezus wat een stel incompotente fluimen lopen er in "onze" regering rond. 95% van alle e-mail die bij ons binnenkomt is spam!!! Moeten wij nou bijv. de geweigerde emails ook loggen of alleen wat door gaat. Allemaal vragen waar deze regering vast niet over nadenkt maar zoals gewoonlijk ons weer in het gewisse laat...

Ik ben het ook zat de hosting/isp markt altijd maar in het slechte hoekje wordt neergezet als het niet om KP gaat dan is het dit wel weer. Terrorisme and KP gaan niet weg met deze draconische maatregelen.

Iets van plaat voor het hoofd ....

Sebastiaan Stok, 16 mei 2008 11:32 am

6 maanden is nog te doen.
Dat is ook voor eigen belang een goed iets, zodat je als er is ingebroken in het systeem je kan kijken of dit al eerder heeft plaats gevonden, er al eerdere pogingen zijn gedaan.

Maar 18 maanden? 24 maanden? ALTIJD!! Wat is dat voor onzin.
Je verkeersgegevens voor altijd bewaren is gewoon compleet niet te doen..

Ze willen het milieu schoner maken.
Met een batterij aan extra servers om die log files te bewaren werk je daar heel goed aan mee :D

Echte criminaliteit doe je hiermee niet verminderen, die maken gebruiken van niet traceerbare proxys, encryptie, gratis diensten zoals hotmail en Gmail (welke niet onder deze wet zouden vallen).

Ik zie de bewaarplicht dus met lede ogen aan, en vrees zelfs voor het voorbestaan van de Nederlandse ICT.

pieter, 16 mei 2008 12:22 pm

Martijn Groenleer schreef:
"Ik denk dat Nederland dan echt op zijn achterste poten staat."

Dacht het niet, als je ziet wat we nu allemaal gewoon slikken dan kan dat er echt nog wel bovenop. Neem nu alleen al de benzine prijs, dat bewuste kwartje is inmiddels meen ik iets van pakweg 60ct geworden. Als je de berichten eveneens leest gaat een val olie richting de 150 dollar.

Onze regering profiteert hier goed aan omdat we x procent belasting betalen waarna over het totaal bedrag ook nog eens BTW geheven wordt. Dat slikken we nu al allemaal, en we gaan nog veel meer slikken !!!

PB, 16 mei 2008 12:43 pm

"Staatssecretaris Heemskerk deed er nog een scherpje bovenop door te melden dat de kosten voor opslag per TB de afgelopen jaren met een factor 7 zijn gedaald."

Diezelfde staatssecretaris heeft niet gemeld dat het gebruik ook met vrijwel dezelfde factor is gestegen!

Wat dan als door een "menselijke fout" deze logs verdwijnen?

Punica, 16 mei 2008 2:22 pm

Wat ik nu graag zou weten is waar ze in godsnaam die 6,50 dan wel 13,00 euro op baseren.

Aan personeels kosten red je dit niet eens!

Immers, je bent voor derden bezig, dus ik vind dat je dan gewoon de volle manuren mag rekenen.

Anonymous, 16 mei 2008 5:03 pm

Ik heb dat debat ook gehoord. Bewaarplicht slaat alleen op telecommunicatieaanbieder. Hosters vallen niet onder de Telecommunicatiewet, dus ook niet onder de bewaarplicht. Daar was de minister duidelijk over. Dat het CDA graag een extra wet wil verandert hier niets aan.

Alleen partijen die bij de OPTA als Telco geregistreerd staan, vallen onder de wet. Dinky toy hosting valt er dus niet onder. Vandaar ook dat de Minister zei dat 300 partijen onder de wet vallen (zie register OPTA)

Relatie AMVB en Wet is voor beide bijlages in principe helder. Wet en bijlage geven kader. AMVB geeft specifieke invulling.

Arnout Veenman, 20 mei 2008 8:36 am

@Anonymous, volgens mij klopt het niet wat je zegt. Hosters vallen wel degelijk onder de bewaarplicht, het gaat namelijk over zowel aanbieders van telecommunicatienetwerken als openbare telecommunicatiediensten. Onder de laatste categorie vallen hosters wel degelijk, waar het gaat om e-mail. Al hoop ik op dit punt van harte dat je gelijk hebt!

Arnout Veenman, 22 mei 2008 3:28 pm

Zojuist is het wetsvoorstel bewaarplicht telecomgegevens aangenomen door de Tweede Kamer, daarbij is het amendement van Anker van de ChristenUnie ook aangenomen, waarmee de termijn op 12 maanden komt.

Martijn Groenleer, 22 mei 2008 3:34 pm

Dan gaan we nu maar scriptjes schrijven die in een database loggen wie aan wie heeft gemaild... ;)

Is er nu al bekend wat we daadwerkelijk moeten vastleggen?

Arnout Veenman, 22 mei 2008 3:39 pm

@Martijn, Ja, dat staat in het bijlage van de wet, maar gelukkig vallen webhosters niet onder deze wet. Een niet bij naam te noemen bron heeft mij haarfijn uitgelegd hoe een en ander in elkaar zit en mij op de juridische onderbouwing daarvan heeft gewezen. Dus je hoeft niet te scripten ;)

Martijn Groenleer, 22 mei 2008 3:44 pm

Arnout, heb je misschien ook een linkje naar de wet en de bijlage? Ik kan hem zo snel niet vinden op overheid.nl.

Martijn Groenleer, 22 mei 2008 3:49 pm

Tuurlijk, iets wat vandaag passeert zal niet ook nog meteen op de website staan.
(Denkt 24 uurs economie...)

Arnout Veenman, 22 mei 2008 3:54 pm

@Martijn, dat is prima te vinden. Direct linken naar Parlando (parlementaire informatiesysteem) is niet mogelijk, ga naar http://parlando.sdu.nl/cgi/login/anonymous -> zoek uitgebreid en dan bij nummer en volgnummer 31145 / 2 invullen.

Sebastiaan Stok, 22 mei 2008 4:01 pm

Of als je geen zin hebt om te zoeken :)
http://parlando.sdu.nl/cgi/showdoc/session=anonymous@3A3545219132/action=doc/pskey=KST110102/KST110102.pdf

Sebastiaan Stok, 22 mei 2008 4:31 pm

En ook de bron.
http://parlando.sdu.nl/cgi/showdoc/session=anonymous@3A3545219132/action=bib/query=2/pos=0

Robin, 22 mei 2008 10:09 pm

Ja,

Het wetsvoorstel is door de 2e kamer aangenomen.
Dit hoeft niet perse te betekenen dat dit ook doorgaat.

Nu moet het nog door de 1e kamer worden goed of af gekeurd.
en door De Raad van State moet het nog worden gecontroleerd
of het niet in strijd is met andere wetten of de grondwet.

Arnout Veenman, 22 mei 2008 10:38 pm

@Robin, alleen de Eerste Kamer gaat er nu nog over. De Raad van State komt er daarna niet meer aan te pas. Beoordeling of het voorstel in strijd is met de Grondwet is aan de leden van de Staten-Generaal, die bij hun beëdiging trouw hebben gezworen aan de Grondwet. Al moet uiteindelijk Hare Majesteit het voorstel nog wel ondertekenen, voordat het wet wordt.

Robin, 23 mei 2008 12:58 am

@Arnout,

Please correct me if i´m wrong, I love to learn !

De beoordeling en het wel of niet acceepteren ligt bij de 1e kamer dat ben ik met je eens maar het advies waar de 1e kamer deze beslissing op afweegt komt wel van de Raad van State.

Tenminste zo heb ik het op school geleerd.

De taken van de Raad van State zijn vastgelegd in artikel 73 tot 75 van de Grondwet en in de Wet op de Raad van State.

Het uitbrengen van adviezen over voorgestelde wetten en algemene maatregelen van bestuur is een van de kern taken van de Raad van State.

Aangezien er van de 1e en 2e kamer tezamen niet verwacht kan worden dat deze in detail van elke wetgeving op de hoogte kan zijn is het advies van de raad van state vaak de doorslag, ook wordt er vaak extern in de private sector voor advies uitgeweken.

Trouw zweren aan de grondwet tijdens de beëdiging wil nog niet zeggen dat deze leden de gehele grondwet en ook alle andere wetten in detail kennen en ook de juiste interpretatie er op na zullen houden, het zijn immers geen juridische experts.


Ik ben overigens principieel tegen enige bewaarplicht van communicatie gegevens, de gedachte alleen al dat een overheid de mogelijkheid heeft om `achteraf` van ons burgers te weten met wie wij gecomuniceerd hebben hetzij via telefoon, email of welke andere telecommunicatie methode dan ook tast mij in mijn vrijheid van communiceren aan.

Althans zo interpreteer ik het brief, telefoon en telegraafgeheim zoals beschreven in artikel 13 van de grondwet.

De history van gesprekken die ik voer en email die ik stuur is iets tussen mij en de personen met wie ik dit doe.
Als ik verdacht wordt van een strafbaar feit is er al de mogelijkheid bij wet om tot aftappen over te gaan en extra bewijs te verzamelen voor een veroordeling.

"Het telefoon- en telegraafgeheim is onschendbaar, behalve, in de gevallen bij de wet bepaald, door of met machtiging van hen die daartoe bij de wet zijn aangewezen. Ook het briefgeheim kan reeds geschonden worden in de gevallen bij de wet bepaald, op last van de rechter."

Immers er vindt ook geen registratie plaats van brieven die ik verstuur via reguliere post, dus waarom zou dit wel voor email moeten gebeuren.

En wat gaat er met deze "bewaarde" gegevens gebeuren moet ik er maar op vertrouwen dat alle door de overheid gevraagde extra gegevens die over mij zijn bijgehouden door "telecom" providers na 12 maanden onherstelbaar worden vernietigd?

Het simpelweg deleten is niet afdoende gegevens zijn zelfs na tientallen malen formateren nog gedeeltelijk terug te halen, en indien de harddisks of andere toekomstige gegevensdragers worden vervangen bij de providers worden deze dan ook vernietigd onder streng toezicht, etc,etc op al dit soort vragen heb ik nog geen bevredigend antwoord gezien van de overheid.

Ik ben geen juridisch expert, en ook mijn interpretatie is maar die van mij, maar ik vraag me af wat voor een plaat de eerste kamer voor hun kop heeft als ze dit wetsvoorstel door laten.

Arnout Veenman, 23 mei 2008 8:22 am

@Robin, de Raad van State (RvS) geeft advies nog voordat het wetsvoorstel in de Tweede Kamer wordt behandeld. Het advies van de RvS is tot aan indiening bij de Tweede Kamer geheim. Het klopt natuurlijk dat de wetgever (Regering en Staten-Generaal) zich baseren op het advies van de RvS, maar bij de wetgever ligt de uiteindelijke verantwoordelijkheid om het onderliggende wetsvoorstel (of AMvB, KB) aan de Grondwet te toetsen omdat de rechter dat niet mag (artikel 120 Grondwet).

  • Pingback: Tweede Kamer kiest voor 12 maanden bewaarplicht | ISPam.nl

  • Bart van Bragt, 23 mei 2008 9:31 am

    @Arnout;

    In de wet wordt alleen gesproken over "aanbieders van openbare
    elektronische communicatienetwerken of openbare elektronische
    communicatiediensten", die wordt (voor zover ik kan vinden) niet verder gespecificeerd of gedefinieerd. Als je de wetteksten en MvT leest dan zou je daaruit op kunnen maken dat hosters en ook sitebeheerders onder deze wetten vallen.

    Schijnbaar is dit niet zo want in de praktijk registreren alleen access-ISPs en VoIP providers zich bij de Opta maar ik kan nergens uit de wet opmaken waarom hosters niet onder deze definitie vallen?

    Lijstje met gegevens die opgeslagen moet worden is overigens nogal summier, de rest van die lijst komt in een AMvB?

    Arnout Veenman, 23 mei 2008 9:57 am

    @Bart, in mijn nieuwe artikel over het besluit van de Tweede Kamer leg ik uit hoe het zit met [url=http://www.ispam.nl/archives/1908/tweede-kamer-kiest-voor-12-maanden-bewaarplicht/] webhosting en de bewaarplicht[/url].

    Laatste reacties

    Bedankt voor het succes van ISPam.nl
    Koen Stegeman, Editor-in-Chief & founder Hostingjournalist.com: Jammer Arnout, maar je hebt een mooie bijdrage aan de hosting industrie geleverd, en dat jaren lang....

    Bedankt voor het succes van ISPam.nl
    Dillard Blom: Jammer dat een 'instituut' verdwijnt, en daarmee een bron van informatie over actuele zaken (en opin...

    Bedankt voor het succes van ISPam.nl
    L.: Uit automatisme kijk ik toch nog steeds elke dag naar ispam.nl, toch de hoop dat er nog een berichtj...

    Bedankt voor het succes van ISPam.nl
    Toni Donkers: Arnout bedankt! ik ga het missen dat is een feit!

    Bedankt voor het succes van ISPam.nl
    Marcel Stegeman: Ik zie het nu pas. Inderdaad jammer maar ik kijk nu al uit naar het volgende project.